Fundamentalne znaczenie dla rozwoju dziecka w każdym wieku ma zaspokojenie potrzeby ruchu, odprężenia, ekspresji, tworzenia. Potrzeby te można zaspokoić przez zabawy wykorzystujące ruch, rytm, muzykę, słowo. W tańcu dziecko wyraża swoje uczucia, odzyskuje swobodę, tworzy własne kompozycje ruchowe. Ruch kreatywny daje możliwość tworzenia. Muzyka i ruch mają znaczenie terapeutyczne.

Zabawy z muzyką ożywiają dzieci o obniżonej aktywności, nastroju:

1. wyciągają dzieci z wewnętrznej izolacji;
2. uspokajają dzieci o zachowaniach agresywnych, chaotycznych ruchach (dzieci te zaczynają zgodnie współdziałać);
3. ożywiają dzieci smutne, nieszczęśliwe dając im radość, satysfakcję twórcy;
4. wywołują u dzieci biernych chęć współdziałania gotowość do nawiązania kontaktu;
5. pobudzają do wytrwałości dzieci leniwe.

Muzyka i ruch oddziałują kompleksowo, terapeutycznie i wychowawczo. Oddziałują na umysł poprzez słuch. Nie potrzebują drogi intelektualnej. Nawet dzieci bardzo głęboko upośledzone reagują na muzykę i bezbłędnie odtwarzają melodię. Dzieci te często nie potrafią opanować podstawowych sprawności życiowych, nie rozumieją poleceń, nie potrafią nawiązać kontaktu, jednak reagują na muzykę. Węgier Rudolf von Laban (1879-1958) jest twórcą nowoczesnej kinetografii, gimnastyki twórczej z wykorzystaniem ruchu, muzyki. Prowadząc zajęcia metodą Rudolfa Labana, pomagamy dziecku w poznawaniu siebie, w zdobywaniu zaufania do siebie, w nabraniu pewności, wiary we własne możliwości. Wyrabiają one także umiejętność współdziałania z innymi, rozbudzają ruch kinetyczny.

---

Propozycja zajęcia otwartego dla dzieci od klasy zero do klasy trzeciej z udziałem rodziców

Temat zajęcia: "Lustro" - ćwiczenia ruchowe wg metody Rudolfa Labana

Obszar: Nabywanie umiejętności poprzez działanie, edukacja muzyczna

Metoda: Aktywizująca, czynna według koncepcji Rudolfa Labana

Forma: Zespołowa, indywidualna

Cele kształcące:

• doskonalenie wyczucia własnego ciała, ciężaru, czasu, przestrzeni;
• rozbudzanie inwencji twórczej, pomysłowości;
• wyrabianie poczucia rytmu; wyrabianie umiejętności współpracy z partnerem i grupą.
  

Cele operacyjne:

• Dziecko potrafi adaptować ruch własnego ciała do ruchów grupy dzieci
• właściwie reaguje ruchem ciała na zmiany rytmiczne i melodyczne
• ruchem ciała wyraża właściwy charakter dźwięku krótkiego i długiego
• dziecko ruchem ciała wyraża właściwy charakter dźwięku wznoszącego się i opadającego oraz ciszy.

Środki dydaktyczne:
Organy, instrumenty perkusyjne, grzechotka, trójkąt, dzwonki; piosenka "Kołyszmy się"; podkład muzyczny "First inspiration", "Waltzing Matilda", "Star parade", Etiuda.

Przebieg zajęcia
1. Omówienie zajęcia z rodzicami
Przedstawienie tematu zajęcia, celów kształcących i operacyjnych.
2. Przeprowadzenie zestawu ćwiczeń gimnastycznych, zabaw ruchowo-muzycznych wg metody Rudolfa Labana

1. Rytmiczny marsz dookoła sali przy akompaniamencie bębenka.
2. Zapoznanie dzieci z tematem zajęcia.
3. Powitanie przybyłych gości oraz kolegów z grupy zabawą integracyjną pt.: "Powitanie". Dzieci maszerują przy akompaniamencie muzyki "Star parade". Na przerwę wakompaniamencie kłaniają się osobie stojącej najbliżej (innym dzieciom, rodzicom).
4. Zabawy ruchowe doskonalące wyczucie własnego ciała:
   "Taniec węży" - dzieci-węże reagują na muzykę ("First inspiration"), krążą, rozwijają ciało. Na przerwę w muzyce - kurczą się, zwijają w kłębek.
5. Zabawy wyrabiające wyczucie ciężaru i czasu:
1. Zabawa pt. "Taniec baletnicy". Dzieci naśladują ruchy baletnicy, swobodnie tańczą do melodii. Na przerwę w muzyce ("Waltzing Matilda") dzieci tworzą dowolną figurę.
2. Zabawa pt. "Deszcz". Dzieci poruszają się w zależności od melodii granej na organach. Dźwięki wysokie, ostre - dzieci poruszają się szybko, lekko. Dźwięki niskie - ruch dzieci jest wolny, ociężały. Na przerwę w muzyce dzieci odpoczywają wykonując figurki.
6. Improwizacja ruchowa. Zabawa pt. "Lustro". Dzieci dzielą się na pary. Dzieci siedzą w parach naprzeciw siebie, jedno z dzieci jest lustrem odbijającym ruchy partnera. Na dźwięk trójkąta następuje zmiana partnerów w zabawie.
7. Zabawy wyrabiające wyczucie przestrzeni. Zabawa pt. "Schody". Na dźwięk melodii wznoszącej się w górę (gra na dzwonkach) dzieci unoszą ciało w górę, na dźwięk melodii opadającej dzieci poruszają się opadając w dół.
8. Zabawy z partnerem i z grupą - adaptacja ruchów własnych do ruchów partnera lub grupy. Zabawa pt. "Wąż grzechotnik". Dzieci podzielone na dwie grupy, nauczyciel wybiera dziecka które będzie głową węża. Uczestnicy - człony węża - naśladują ruch głowy węża. Węże poruszają się do dźwięku grzechotki. Na przerwę w akompaniamencie dzieci zatrzymują się, zwijają w kłębek.

3. Ćwiczenia uspakajające
Zabawa pt. "Chory kolega-przyjaciel". Dzieci dobierają się parami. Jedno z dzieci w parze zabiera chustkę, zakłada na oczy. Udaje dziecko niewidome. Do muzyki (Etiuda) partner ostrożnie oprowadza kolegę po sali. Na przerwę w muzyce dzieci wykonują figurkę i następuje zmiana partnerów w zabawie.
4. Zakończenie

Zabawa integracyjna z rodzicami pt. "Kołyszmy się". Dzieci wykonują ruchy stosownie do słów piosenki:

Na prawo, na lewo się kołyszemy,
Na prawo, na lewo kołyszmy się,
Do przodu, do tyłu się kołyszemy,
Do przodu, do tyłu kołyszmy się,
Do góry i na dół razem stajemy,
Do góry i na dół jak dobrze nam.

Przemarsz do sali

1. Podsumowanie zajęcia z dziećmi.
2. Omówienie zajęcia z rodzicami. Ewaluacja.

Literatura:

1. H. Woźniak: 6-latki. Poznawanie środowiska przyrodniczego, społecznego. ZWiR Iwanowski, Płock 1995.

---

Nota o autorze

Danuta Gaida - pedagog, absolwent Wydziału Pedagogicznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej wCzęstochowie oraz Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego Uniwersytetu Śląskiego wKatowicach. Zatrudniona w Gminnym Przedszkolu w Tworogu.